معناداری بالینی تغییر در کارآزمایی‌های بالینی درد مزمن

مقدمه: در درمان‌های درد مزمن، معناداری تغییرات درمانی غالباً با به کارگیری روش‌های معناداری آماری انجام می‌شود. علیرغم اهمیت این روش‌ها، استفاده از آنها در تعیین اهمّیت تغییرات درمانی با محدودیت‌های اساسی همراه است. پژوهشگران، با هدف غلبه بر این محدودیت‌ها، روش‌های معناداری بالینی را به منظور تعیین اهمیّت بالینی تغییرات درمانی، پیشنهاد کرده‌اند. روش: از بیماران یک درمانگاه درد، 57 بیمار درد مزمن با شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و با فاصله 4 هفته، پرسشنامه خودکارآمدی درد، مقیاس‌های افسردگی، اضطراب، استرس، پرسشنامۀ چند وجهی درد، پرسشنامۀ ناتوانی جسمی و فرم کوتاه زمینه یابی سلامت را دو بار کامل کردند. ضرایب همبستگی پیرسون بین نمره‌های دوبار اجرا محاسبه شد و از آنها برای محاسبۀ شاخص تغییر پایا در سطح خودکارآمدی درد و شدت افسردگی 11 بیمار درد مزمن که با شیوۀ رفتار درمانی شناختی مورد درمان قرار گرفته بودند، استفاده شد. معناداری آماری تغییرات درمانی خودکارآمدی درد و افسردگی نیز با استفاده از آزمونt محاسبه شد. یافته‌ها: آزمون معناداری آماری حاکی از بهبود معنادار بیماران در سطح خودکارآمدی درد و افسردگی در پایان درمان در مقایسه با قبل از درمان بود. محاسبه شاخص تغییر پایا به عنوان یک شیوۀ تعیین معناداری بالینی تغییرات درمانی نشان داد که 9 بیمار در متغیّر خودکارآمدی و 8 بیمار در متغیّر افسردگی به حدی از تغییر که بتوان آن را از نظر بالینی معنی‌دار دانست، دست یافته‌اند. نتیجه‌گیری: در حالیکه روش‌های معناداری آماری اطلاعی در مورد پاسخ درمانی تک تک بیماران فراهم نمی‌آورد، استفاده از روش‌های معناداری بالینی می‌تواند نشان دهد که کدام بیمار توانسته است به سطحی از تغییر که بتوان آن را از نظر بالینی معنادار تلقی کرد، دست یافته است.